Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2011

Τα πάντα για την τρίχα

Η κάθε τρίχα χωριστά είναι ένα πλήρες όργανο, άριστα συγκροτημένο. Ένα από τα πολλά θαύματα της βιολογίας. Το σώμα του ανθρώπου, όπως και όλων των υπολοίπων θηλαστικών είναι καλυμμένο με τρίχες. Για την ακρίβεια, στο σώμα μας υπάρχουν περίπου 5 εκατομμύρια τρίχες οι περισσότερες από τις οποίες είναι πολύ μικρές, που είναι σχεδόν αόρατες. Ο άνθρωπος είναι όμως το μόνο θηλαστικό που έχει το κεφάλι του καλυμμένο με τρίχες. Αυτές οι τρίχες μπορούν να
ξεπεράσουν σε μάκρος σε κάποιες περιπτώσεις, το 1 μέτρο.

Για αυτό και τα μαλλιά ανέκαθεν καταλάμβαναν και συνεχίζουν να καταλαμβάνουν σημαντικό μέρος κάθε κουλτούρας και πολιτισμού, με πολλές και ποικίλες σημάνσεις. Το χρώμα, το μάκρος και η πυκνότητα του τριχωτού της κεφαλής αποτελούν πάντα εκτός από φυσιολογικά φαινόμενα και σημαίνοντα στοιχεία. Για την παραγωγή των μαλλιών το σώμα χρησιμοποιεί μεγάλη ποσότητα ενέργειας. Τα μαλλιά αποτελούνται από την κερατίνη, η οποία είναι μια πρωτεΐνη, που συντίθεται με μια πολύπλοκη διαδικασία.

Παρότι τα μαλλιά που βλέπουμε να βγαίνουν από το δέρμα είναι στην ουσία ένα νεκρό εξάρτημα, το μέρος που βρίσκεται κάτω από το δέρμα, η ρίζα της είναι ένα ζωντανό κομμάτι και αποτελεί ένα μικρό εργαστήριο. Αυτό το εργαστήριο βρίσκεται σε άμεση εξάρτηση με το υπόλοιπο σώμα και επηρεάζεται από αυτό. Για αυτό όταν αρρωσταίνουμε ή βρισκόμαστε σε κατάσταση stress, τα μαλλιά μας γίνονται θαμπά, λεπταίνουν ή ακόμη πέφτουν.

Κάτω από την επιφάνεια του δέρματος βρίσκεται ένα καταπληκτικό όργανο που μεγαλώνει, διατηρεί και πολλαπλασιάζει μια τρίχα. Τα μαλλιά θρέφοντε από την κυκλοφορία του αίματος και συνδέοντε με νευρικούς ιστούς, λιπαρούς αδένες και μικροσκοπικούς μύες. Η τρίχα ξεφυτρώνει από έναν πόρο στο δέρμα, κάποιες φορές μοιράζεται αυτό τον πόρο του δέρματος, με άλλες τέσσερις περίπου τρίχες, και συνεχίζει τον κύκλο της ζωής της που διαρκεί 2-6 χρόνια. Το πιο σημαντικό είναι, ότι το καταπληκτικό αυτό όργανο είναι δυνατό να το εξάγουμε από μια περιοχή και να το εισάγουμε σε μια άλλη περιοχή του ίδιου ατόμου και αυτό να εξακολουθεί την καταπληκτική πορεία της ζωής του.

(1) τρίχα (2) λιπαντικοί αδένες (3) ειδικά κύτταρα 'dermal papillae' (4) λεπτά αιμοφόρα αγγεία (5) λεπτές νευρικές ίνες

Σε κάθε κεφάλι φυτρώνουν φυσιολογικά 120.000 - 200.000 τρίχες.
Από κάθε ρίζα, τριχοθυλάκιο, 'φυτρώνουν' από 1 έως 5 τρίχες.
Κάθε μέρα χάνονται φυσιολογικά 50 - 100 τρίχες.
Επίσης, καθημερινά φυτρώνει ένας καινούργιος αριθμός τριχών.
Αυτές οι καινούργιες τρίχες που θα βγουν φυτρώνουν από τις ίδιες ρίζες.

Βιολογική συμπεριφορά της τρίχας
Κάθε τρίχα μεγαλώνει περίπου 0,035 - 0,4 εκ. την ημέρα ή περίπου 1 εκ. το μήνα. Αν θελήσουμε να δούμε μια τέτοια τρίχα σε μεγέθυνση θα διαπιστώσουμε ότι η τρίχα που βλέπουμε έξω από το δέρμα μας είναι ένα νεκρό εξάρτημα και μόνο το τμήμα που βρίσκεται κάτω από την επιδερμίδα είναι ζωντανό. Εκεί υπάρχει ένα μικρό εργαστήριο που παράγει την τρίχα, την βάφει με χρωστική, τη λιπαίνει, την γυαλίζει και την βγάζει έξω έτοιμη.

Ο μέσος κύκλος ζωής κάθε τρίχας πριν ανανεωθεί είναι 5-6 χρόνια. Υπάρχουν δύο τύποι τριχών, το χνούδι (vellus hair) που είναι πολύ λεπτή τρίχα, μαλακιά, σχεδόν αόρατη και η ολοκληρωμένη τρίχα (terminal hair) που είναι χοντρύτερη και ορατή. Κάθε ολοκληρωμένη τρίχα (terminal hair), αποτελείται από τρεις (3) στρώσεις. Ο εσωτερικός πυρήνας, καλείται μυελώδης ουσία (medulla). Γύρω από αυτόν τον πυρήνα υπάρχει η φλοιώδης ουσία (cortex). Η φλοιώδης ουσία δίνει τα χαρακτηριστικά της τρίχας και καθορίζει εάν θα είναι ίσια, σπαστή ή σγουρή. Επίσης στη φλοιώδη ουσία υπάρχει και η μελανίνη που δίνει το χρώμα της τρίχας. Τέλος, το εξωτερικό λεπτό περίβλημα της τρίχας καλείται περιτρίχιο (cuticle).

Η κάθε τρίχα βγαίνει από το δέρμα μέσα από ένα πόρο σαν μικροσκοπικό σωλήνα. Στην βάση αυτού του σωλήνα βρίσκεται μια ομάδα από ειδικά κύτταρα που ονομάζονται dermal papillae. Αυτά μαζί με τα sebaceous glands, που λειτουργούν σαν το 'λιπαντικό' της τρίχας και το κολλαγόνο, αποτελούν το τριχοθυλάκιο. Αυτό το μικροσκοπικό όργανο είναι σε θέση να δημιουργήσει μια 'κλωστή πρωτεΐνης', την τρίχα, που μπορεί να φτάσει τα 1,2 μέτρα μήκος!

Η διάρκεια της ζωής της τρίχας.
(1) Αναγενές στάδιο, γέννηση-αύξηση (2) Καταγενές στάδιο, ενδιάμεση φάση (3) Αρχικό Τελογενές στάδιο, σταματά η αύξηση (4) Τελικό Τελογενές στάδιο, πτώση της τρίχας (5) Αναγενές στάδιο, νέος κύκλος γέννησης

Αυτός ο κύκλος ζωής διέρχεται από τρία (3) στάδια:

Το αναγενές στάδιο: (anagen phase), όπου η τρίχα μεγαλώνει ώσπου να αποκτήσει το μεγαλύτερο δυνατό μήκος της. Η φάση αυτή διαρκεί από 2 έως 6 χρόνια. Περίπου 85% των τριχών βρίσκεται σε αυτή τη φάση.

Το καταγενές στάδιο: (katagen phase). Αποτελεί το ενδιάμεσο στάδιο, σ' αυτό που η τρίχα έχει φτάσει στο τέλος του αυξητικού της κύκλου, έχει φτάσει το τελικό της μήκος και δεν υπάρχει τίποτε που να την κάνει να μακρύνει περισσότερο. Η διάρκεια αύξησης εξαρτάται από το γενετικό κώδικα, ο οποίος καθορίζει και το μήκος της. Το τελικό μήκος των μαλλιών είναι τόσο όσο επιτρέπουν τα γονίδια. Το στάδιο αυτό διαρκεί 2 εβδομάδες.

Το τελογενές στάδιο: (telogen phase). Σ αυτό το στάδιο βρίσκεται το υπόλοιπο 15% των τριχών. Η φάση αυτή αρχίζει από το σημείο όπου η τρίχα απόκτησε το μεγαλύτερο δυνατό της μήκος και διαρκεί μέχρι τη στιγμή που θα πέσει. Ο θύλακας αδρανεί η τριχοφυΐα αναστέλλεται και η τρίχα πέφτει. Στη φάση αυτή ετοιμάζεται η νέα γενιά τριχών.

Αυτή η πολύπλοκη διαδικασία επηρεάζεται και μεταβάλλεται από πολλούς παράγοντες κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου. Αυτά τα μικροσκοπικά εργαστήρια είναι ευάλωτα σε αλλαγές που συμβαίνουν από εξωγενείς αιτίες, αλλά κληρονομούν και γενετικά χαρακτηριστικά που αφορούν στη διάρκεια της ζωής τους. Έτσι, η βιολογική συμπεριφορά των τριχών στο κεφάλι δεν είναι ίδια για όλες τις τρίχες. Άλλες είναι γενετικά προγραμματισμένες να πέσουν πρόωρα και άλλες να παραμείνουν σε όλη τη διάρκεια της ζωής.

Έτσι, διακρίνουμε στο τριχωτό του κεφαλιού τις εξής περιοχές:
1. Την περιοχή της σταθερής τριχοφυΐας και
2. Την περιοχή της μεταβαλλόμενης τριχοφυΐας.

Η περιοχή της σταθερής τριχοφυΐας εντοπίζεται στην ινιακή (πίσω μέρος) και στις κροταφικές περιοχές του κεφαλιού. Η περιοχή αυτή δεν επηρεάζεται, σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου από τους ενδογενείς παράγοντες που προκαλούν τριχόπτωση. Ονομάζεται έτσι γιατί όπως είπαμε τα μαλλιά εκεί δεν πέφτουν ποτέ.

Από αυτή την περιοχή γίνεται η λήψη των τριχοθυλακίων στη μεταμόσχευση μαλλιών. Αντίθετα, η περιοχή της μεταβαλλόμενης τριχοφυΐας, που βρίσκεται στην μετωπική, πλάγια (βρεγματική) και στην κορυφή του κεφαλιού, επηρεάζεται από τους ενδογενείς παράγοντες, έτσι οι τρίχες πέφτουν βαθμιαία, δημιουργώντας και τον ανάλογο τύπο φαλάκρας. Σε αυτή την περιοχή κάθε νέα γενιά τριχών γίνεται λεπτότερη, ώσπου στο τέλος οι τρίχες γίνονται αραιές σαν χνούδι (vellus hair) για να παραμείνει το δέρμα άτριχο και στιλπνό, ώσπου να σχηματιστεί μια κλασικού τύπου ανδρογενετική φαλάκρα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: